Melk, goed voor elk? - Het Reckveld

Op 1 juni is het wereld melkdag. Een initiatief van de wereld voedsel en landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO), om stil te staan bij het belang van melk. Maar is melk drinken wel zo goed voor ons?

Ieder zoogdier (op 2 en op 4 benen) heeft moedermelk nodig na zijn geboorte. Dit omdat de moedermelk noodzakelijke antistoffen bevat die ervoor zorgen dat je als baby kan overleven. Je eigen immuunsysteem moet immers nog tot volledige ontwikkeling komen.

De mens is echter de enige ‘soort’ die melk drinkt ná zijn zoogperiode en van andere diersoorten. Waarom doen we dat eigenlijk?

Als kind krijg je het advies veel melk te drinken, Joris Driepinter.. misschien ken je hem nog wel. De reden ervan is dat melk veel calcium bevat en dat zou goed zijn voor je botten. Dat in koemelk veel calcium zit klopt inderdaad. Maar koemelk bevat ook veel fosfor en naar verhouding meer dan wenselijk is waardoor de natuurlijke calcium-fosfor balans in je lichaam verstoord raakt.. Je lichaam probeert die balans weer te herstellen (een goede calcium-fosfor verhouding is 2:1 zijn) door calcium aan je botten te onttrekken.

Daarnaast bevat melk lactose en caseïne. Lactose is een suiker en wordt door je lichaam afgebroken met het enzym lactase. In de oertijd had dit enzym na je 3^e levensjaar geen functie meer omdat je op die leeftijd wel klaar bent met het drinken van moedermelk en daarom stopt de natuurlijke aanmaak van dit enzym. Nu zijn we echter melk blijven drinken na ons 3e levensjaar maar zie je nog steeds bij heel veel mensen een tekort aan dit enzym waardoor het afbreken van melksuikers problemen geeft.

Verder is zuivel hoog allergeen en zit er caseïne in. Caseïne wordt -net als gluten- tijdens de spijsvertering omgezet in exorfinen. Dit zijn opiaatachtige stoffen de invloed hebben op je endorfinesysteem. Endorfinen (lichaamseigen stofjes) zorgen ervoor dat jij lekker in je vel zit. Heb je echter een overschot aan exorfinen, dan zorgen die voor een korte en heftige prikkeling van je endorfinesysteem. Daarom voel je je vaak lekker na het nuttigen van zuivel of een broodje kaas. Het probleem is echter een regelmatig overschot aan exorfinen; die nemen namelijk de plaats in van jouw lichaamseigen endorfinen. En zijn endorfinen in staat om jou een lang geluksgevoel te bezorgen, exorfinen kunnen dat niet en dat maakt dat je lichaam verslaafd kan raken aan de korte kick die exorfinen kunnen geven.

Neu5Gc

Maar er is meer.. Ieder zoogdier (op 2 en 4 benen) heeft suikermoleculen ingebouwd op zijn lichaamscellen. Deze moleculen, ook wel ‘siglecs’ genoemd, vormen een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem. Een siglec kan je zien als een soort van controlepost die het onderscheid maakt tussen vrienden (goede bacteriën) en vijanden (ziekmakende bacteriën).

Menselijke cellen bevatten het suikermolecuul met de naam Neu5Ac. Cellen van andere zoogdieren (o.a. koe, varken, geit, paard) bevatten dit molecuul ook maar hebben daarnaast ook het suikermolecuul Neu5Gc. Door een genetische verandering een paar miljoen jaar terug, is de mens het vermogen kwijtgeraakt om zelf Neu5Gc aan te kunnen maken en is dit suikermolecuul lichaamsvreemd geworden voor de mens. Ondanks dat is de mens wel in staat om deze moleculen in te bouwen in eigen lichaamscellen. Dit kan gebeuren als we te veel Neu5Gc-rijke voeding eten. Zowel het vlees als de melk van grote zoogdieren bevat Neu5Gc (zie ook de tabel hieronder).

Dus eten we veel vlees en zuivel van grote zoogdieren dan wordt ons eigen Neu5Ac langzaam vervangen door Neu5Gc. In feite bouwen we een zoogdierenmolecuul in ons eigen lijf in, waardoor bacteriën aangetrokken worden die passen bij zoogdieren maar niet bij de mens. Ons immuunsysteem gaat hierop reageren en er ontstaan laaggradige ontstekingen. Dit betekent dat je immuunsysteem continu actief is en ontstekingsstoffen aanmaakt. Bestaat dit langdurig dan ontstaat er een verschuiving in je energiehuishouden; het actieve immuunsysteem eist al je energie op en dit leidt tot energietekorten in andere systemen en organen. En die energietekorten staan aan de basis van klachten en ziektes.

Opvallend is overigens dat kaviaar heel veel Neu5Gc bevat, terwijl het niet voorkomt in vissen en kaviaar geen zoogdierproduct is.

Tot slot: Je hebt geen zuivelproducten nodig om aan je calciumbehoefte te voldoen. Groene groentes maar ook noten en zaden bevatten calcium. Bijvoorbeeld rucola; 150 gram hiervan bevat maar liefst 400 mg calcium!

Voedingsmiddel

Neu5Gc gehalte in mcg/g

Neu5Gc gehalte in %

Zuivel:

· Boter

· Volle melk

· Koeienkaas

· Geitenkaas

10-22

2-4

Rood vlees:

· Bizon

· Lamsvlees

· Rundvlees

· Varkensvlees

25-231

7-40

32-53

9-22

Gevogelte:

· Ei

· Kalkoen

· Kip

Zeevoedsel:

· Vis

· Schaaldieren

· Kaviaar

445-530

13-29

Groente

Fruit

A red meat-derived glycan promotes inflammation and cancer progression
Annie N. Samraja, Oliver M. T. Pearcea, Heinz Läublia, Alyssa N. Crittendena, Anne K. Bergfelda, Kalyan Bandaa, Christopher J. Gregga, Andrea E. Bingmana, Patrick Secresta, Sandra L. Diaza, Nissi M. Varkia,b, and Ajit Varki
Summary of Neu5Gc content and percentage of Neu5Gc (relative to total sialic acids) of various food groups